16 października JE Najprzewielebniejszy Jakub Arcybiskup Białostocki i Gdański poświęcił kaplicę śww. Niewiast Niosących Wonności w Jacznie.
To, jak obecnie wygląda kaplica śww. Niewiast Niosących Wonności w Jacznie, jest zasługą wielu osób oraz zwieńczeniem 6-letnich przygotowań i 2 lat prac budowlanych, konserwatorskich i wykończeniowych. Począwszy od wpisania świątyni do rejestru zabytków, które miało miejsce w lipcu 2016 r., poprzez przygotowanie projektu i złożenie wniosku o dofinansowanie, na wyłonieniu wykonawcy i rozpoczęciu prac zgodnie z pozwoleniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków skończywszy. Drewniana cerkiewka na miejscowej nekropolii zyskała nowy dach wraz z kopułą i wieńczącym ją krzyżem. Odnowiona została jej zewnętrzna elewacja, wraz z wykonaniem nowych okien i drzwi – na wzór oryginałów. Ponadto gruntownie wyremontowano wnętrze cerkwi – ściany i sklepienie, ze wzmocnieniem kamiennych fundamentów i wymianą podłogi włącznie. Ponadto zagospodarowany został teren przy bramie i wokół kaplicy. Po zakończeniu prac stricte budowlanych, cerkiew zyskała nowy ikonostas, prestoł, żertwiennik, panikadiło, a także pozostałe wyposażenie, niezbędne w prawosławnej świątyni.
Dofinansowanie na ten cel, z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego, przyznał Zarząd Województwa, dotację przygotowano w ramach LGD Fundusz Biebrzański. Podczas XXXVIII sesji Rady Powiatu Sokólskiego, jednogłośnie podjęto uchwałę w sprawie udzielenia Parafii Zmartwychwstania Pańskiego w Jacznie dotacji na ten cel. Podjęte przez parafię dzieło wspomógł też dąbrowski samorząd. Stosowną uchwałę podjęli radni podczas XXV Sesji Rady Miejskiej w Dąbrowie Białostockiej.
Przybyli tu parafianie i ludzie rodzinnie związani z jaczniańską ziemią oraz wierni z bliższej i dalszej okolicy. Przybyły delegacje władz samorządowych z: Urzędu Marszałkowskiego – reprezentowanego przez Wiesławę Burnos, członek zarządu województwa podlaskiego; Starostwa Powiatowego – której przewodniczył starosta sokólski Piotr Rećko wraz z wicestarostą Jerzym Białomyzym; Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Białostockiej – na czele z burmistrzem Arturem Gajlewiczem i przewodniczącym Rady Miejskiej Adamem Wojteczko oraz Urzędu Gminy w Sidrze – w osobie Łukasza Czyżewskiego, zastępcy wójta. Obecni byli też księża Kościoła rzymskokatolickiego, przedstawiciele służb mundurowych: Komendant Placówki Straży Granicznej w Nowym Dworze porucznik Paweł Piekarski oraz Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Sokółce, starszy brygadier Dariusz Wojtecki.
Uroczystości rozpoczęły się od molebna z poświęceniem wody w głównej parafialnej świątyni Zmartwychwstania Pańskiego. Następnie wszyscy zebrani, w dostojnej procesji przemaszerowali główną ulicą miejscowości na wzgórze, na którym zlokalizowano parafialny cmentarz i gdzie w połowie XIX w. zbudowano kapliczkę. U jej progu odczytane zostały modlitwy „na odnowienie świątyni”, które w swojej treści proszą Boga o uświęcenie cerkwi w Duchu Świętym. Następnie arcypasterz, dokonał jej oświęcenia.
– Świątynie, dzięki dobrym ludziom, są utrzymywane w dobrym stanie i remontowane. Ta kaplica cmentarna, która w taki charakterystyczny sposób stoi na górce, dominuje nad całą miejscowością i przypomina o tym, jakie to jest miejsce, że tu leżą przodkowie, mieszkańcy tej wsi i okolicznych wsi. Cieszy to, że na tym miejscu wyremontowano kaplicę i z pewnością będzie ona służyła kolejne dziesięciolecia – powiedział abp Jakub po zakończeniu czynu małego poświęcenia kaplicy. – Zadanie jest zrobione, a każde wykonanie zadania wiąże emocjonalnie ludzi: inicjatorów, ofiarodawców i wykonawców. To jest bardzo ważne w życiu parafialnym i możemy się cieszyć z tego, że tak to życie parafialne wygląda. Nie mamy dużych pieniędzy, z których możemy pokryć wszystkie potrzebne roboty i utrzymanie. Działanie jest zatem wspólne: proboszcza, wiernych, ludzi dobrej woli i wszystkich, którym bliska sercu jest wiara i służba swojemu narodowi, swoim bliskim – dodał hierarcha.
Proboszcz parafii w Jacznie, zabierając głos i witając wszystkich na uroczystości, podziękował osobom zaangażowanym w remont kaplicy.
W imieniu Świętego Soboru Biskupów, Świętego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – za pracę dla dobra Cerkwi, abp Jakub odznaczył starostę sokólskiego Piotra Rećko oraz wicestarostę Jerzego Białomyzego, orderem św. Równej Apostołom Marii Magdaleny III stopnia. To zaszczytne odznaczenie było wyrazem podziękowania za zaangażowanie, zarówno w remont kaplicy jak też inne przedsięwzięcia, ważne dla prawosławnej wspólnoty Sokólszczyzny. Ponadto abp Jakub wyraził wdzięczność burmistrzowi Dąbrowy Białostockiej Arturowi Gajlewiczowi oraz Tomaszowi Lewko, za pracę na rzecz parafii prawosławnej Zmartwychwstania Pańskiego w Jacznie, składając na ich ręce listy pochwalne.
Pierwsze wzmianki o cerkwi w Jacznie odnoszą się do początków XVI wieku. Z dokumentów parafialnych i historycznych opracowań wynika, iż cerkiew św. Eliasza została ufundowana przez Królową Bonę i prawdopodobnie funkcjonowała już w 1540 r. Źródła Narodowego Instytutu Dziedzictwa datują powstanie kaplicy na 1849 r. Opisują ją jako obiekt na planie kwadratu, konstrukcji zrębowej na fundamencie kamiennym, wzniesiony po wschodniej stronie drogi Jaczno – Harasimowicze, w południowo-zachodniej, najstarszej części cmentarza prawosławnego. W tym okresie w centrum wsi, po zniszczeniu poprzedniej, wzniesiono główną parafialną cerkiew oraz wyodrębniono cmentarz, który dotychczas znajdował się w obrębie muru okalającego świątynię. Fakt ów potwierdza m.in. karta cmentarza, gdzie wskazano lokalizację kaplicy, a najstarszy nagrobek datowano na 1874 r. Kaplica wzniesiona została z częściowym wykorzystaniem elementów z rozbiórki poprzedniej cerkwi. Materiał, choć pochodzący najprawdopodobniej z XVII wieku, był solidny, dzięki czemu kaplica w swej głównej konstrukcji przetrwała do dnia dzisiejszego. Wskazywał na to m.in. wykonawca obecnych prac renowatorskich, rozebrawszy zewnętrzną i wewnętrzną szalówkę. Musiała więc przechodzić okresowe remonty, co można potwierdzić innym faktem. W związku z rozpoczętymi pracami konieczne było zruszenie prestołu. Na jego wewnętrznej części widniał wpis, iż został on poświęcony przez duchownych – bez udziału biskupa, w 1969 r. Wiele wskazuje więc na to, że ostatni remont kaplicy, nadający jej obecnego kształtu, przeprowadzony był właśnie w tym okresie. Także we wspomnieniach mieszkańców Jaczna da się usłyszeć wzmianki o remoncie właśnie w tym czasie, kiedy to dach słomiany zastąpić miano blaszanym. Kaplicę nie dotknęły skutki konfliktów zbrojnych, dzięki czemu przetrwała do dzisiejszych czasów w niemal niezmienionym kształcie i jest obecnie jednym z ważnych miejsc na mapie zabytków Podlasia i Sokólszczyzny
Adam Matyszczyk
