28 sierpnia w dniu święta Zaśnięcia Bogurodzicy, JE Najprzewielebniejszy Jakub Arcybiskup Białostocki i Gdański odprawił Boską Liturgię w Monasterze Zwiastowania Bogurodzicy w Wojnowie. Dzień wcześniej Arcybiskup Jakub przewodniczył w białostockiej Katedrze św. Mikołaja uroczystemu nabożeństwu Całonocnego czuwania.
W słowie skierowanym do wiernych zebranych w monasterskiej cerkwi ku czci Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, Arcybiskup Jakub powiedział min. Przenajświętszą Bogurodzicę czcimy i wychwalamy ponieważ była Służebnicą tajemnicy wcielenia Syna Bożego. To od Niej wiecznie zrodzony Syn Boży, przyjął ludzkie ciało, cierpiał był ukrzyżowany i zmartwychwstał. To dzięki Niej możliwe było nasze odkupienie, którego dokonał Jej syn Bogoczłowiek Jezus Chrystus.
Dla prawosławia charakterystycznym jest jednak w czczeniu Matki Bożej nie tyle zwrócenie uwagi na fakt Jej niezwykłego macierzyństwa, co podkreślenie i zaakcentowanie jej osobistych zasług.
Kontynuując Arcypasterz powiedział, że jeden z ojców Cerkwi postawił pytanie: dlaczego wcielenie Boga nie nastąpiło zaraz po upadku Adama, by jak najszybciej wyzwolić ludzkość od tyranii szatana. W odpowiedzi możemy usłyszeć, ponieważ wcielenie i zbawienie nie mogło dokonywać się bez udziału człowieka, musiała przyjść na świat Ta, która mogłaby stać się matką samego Boga. Okres od upadku do wcielenia by wiec czasem przygotowania ludzkości i oczekiwaniem na pojawienie się Tej Najświętszej i Najczystszej Służebnicy. Ona jest poniekąd darem i kwiatem całej ludzkości, a przez Nią i w Niej ludzkość współuczestniczy w dziele wcielenia Syna Bożego
Po zakończonej Boskiej Liturgii miała miejsce świąteczna procesja wokół Wojnowskiej świątyni, podczas której wznoszone były dziękczynne modlitwy w intencji sióstr tamtejszej wspólnoty monastycznej, które w tym roku świętują 30 – lecie istnienia swego monasteru.
Arcybiskup Jakub dziękując przełożonej monasteru ihumeni Agni za wieloletni trud odznaczył ją, w imieniu św. Soboru Biskupów PAKP, orderem św. Marii Magdaleny III stopnia. Takim samym orderem odznaczona została reżyser nagrań TVP Białystok Katarzyna Wyspiańska – Mirończuk. Natomiast List pochwalny otrzymała Anna Musiuk.
Historia monasteru w Wojnowie rozpoczęła się w latach 1921–1923, kiedy były carski oficer, a następnie mnich riasoforny w Pustelni Optyńskiej, Aleksander Awajew, założył w Wojnowie parafię prawosławną i zbudował na jej potrzeby cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej. Inspiratorem działalności Awajewa był metropolita zachodnioeuropejski Eulogiusz (Gieorgijewski), w którego jurysdykcji znajdował się obszar Prus Wschodnich. Duchowny ten udzielił mu święceń kapłańskich w Berlinie i skierował do Wojnowa, gdzie istniała wspólnota ok. 200 jednowierców. Ks. Awajew pragnął założyć w Wojnowie również żeński monaster. Na ten cel zbudował dom, w którym zamieszkało kilka kobiet, zaś wspólnocie nadał wezwanie Opieki Matki Bożej. Informacje o tym, ile członkiń wspólnoty złożyło ostatecznie wieczyste śluby zakonne, są rozbieżne – podawane są liczby od dwóch do 10 mniszek. Według innej wersji ks. Awajew zgromadził wokół siebie pięć kandydatek do monasteru, jednak tylko jedna z nich, Helena (Koroniowa), złożyła wieczyste śluby. Zakonnice i nowicjuszki zajmowały się nauczaniem dzieci prawosławnych z Wojnowa oraz wspierały działalność misyjną wśród miejscowych staroobrzędowców, tworzących społeczność znacznie liczniejszą od prawosławnej.
Po II wojnie światowej w monasterze pozostały dwie mniszki z pięciu, jakie znajdowały się w nim w 1939. Ostatnia zakonnica, Lidia (Polakowska), opuściła Wojnowo w 1956, gdy zmarł ks. Awajew, by wstąpić do monasteru św. św. Marty i Marii na Grabarce. W późniejszym okresie otrzymała ona godność ihumeni i została przełożoną tego klasztoru.
Ze względu na znaczny spadek liczby prawosławnych w Wojnowie rozważana była likwidacja parafii w tej miejscowości. Przetrwała ona dzięki odnowieniu działalności monasteru. Organizatorem reaktywowanego klasztoru był proboszcz parafii wojnowskiej, ks. Bazyli Omieljańczyk, przy współpracy z riasoforną posłusznicą Niną Sidorenko, pochodzącą z Wojnowa i pamiętającą przedwojenną działalność ks. Awajewa. Oficjalna reaktywacja życia monastycznego miała miejsce 15 kwietnia 1995 r. na mocy dekretu JE Najprzewielebniejszego Arcybiskupa Białostockiego i Gdańskiego Sawy. Przełożoną monasteru została ihumenia Ludmiła (Polakowska), która pełniła obowiązki przez rok. Ze względu na stan zdrowia musiała wyjechać z obiektów klasztornych, wymagających remontu. Razem z ihumenią do Wojnowa przybyło kilka mniszek żyjących do tej pory w klasztorze na górze Grabarce. Monaster otrzymał wezwanie Opieki Matki Bożej.
Kolejnymi przełożonymi wspólnoty były mniszka Elżbieta (Niczyporuk), a od grudnia 1996 r. do dnia dzisiejszego – mniszka Agnia (Cicha), podniesiona następnie do godności ihumeni. 1 września 1996 r. Arcybiskup Sawa dokonał rekonsekracji odnowionej cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej. W klasztorze doszło do pierwszych ślubów małej schimy po jego odnowieniu. Od 1997 r. w wyremontowanym monasterze działa również cerkiew pw. św. Ambrożego i Soboru Świętych Starców Optyńskich – świętych mnichów z monasteru, w którym nowicjat odbywał ks. Awajew. Dwa lata później zakonnicy Pustelni Optyńskiej przekazali mniszkom z Wojnowa cząsteczki relikwii wyżej wymienionych świętych.
Po reaktywacji żeńskiego klasztoru Wojnowo stało się prawosławnym ośrodkiem pielgrzymkowym. W związku z tym przeprowadzana jest rozbudowa monasteru, którego obecne zabudowania nie pozwalały dotąd na przyjęcie większej ilości pielgrzymów, ani nawet na przyjmowanie nowych kandydatek do życia klasztornego.
protodiakon Wiaczesław Perek
fotoreportaż Sławomira Kiryluka
historia monaster za: http://www.wojnowo.net/
