Błogosławionej pamięci Arcybiskup Nikanor (Mikołaj Niesłuchowski) urodził się 8 marca 1909 we wsi Rowanicze na Białorusi w rodzinie psalmisty. Szkołę podstawową ukończył w Ostrówkach w powiecie nieświeskim, gdzie przybył wraz z rodzicami w 1912 r. W 1930 r. ukończył Seminarium Duchowne w Wilnie. W 1934 r. ukończył prawosławny Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego ze stopniem magistra teologii prawosławnej.
Święcenia diakońskie, po zawarciu związku małżeńskiego, otrzymał 2 lipca 1933 roku, zaś kapłańskie 17 grudnia 1933 r. Pierwszą parafią ks. Mikołaja była parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Lachowiczach w diecezji Poleskiej, gdzie pełnił obowiązki wikariusza. 24 czerwca 1935 został oddelegowany do parafii w św. Eliasza w Jacznie gdzie został mianowany jej proboszczem. W czasie okupacji niemieckiej powierzono jego opiece prawosławnych mieszkańców Augustowa. W 1944 r. owdowiał, gdy jego żona Olga zginęła w czasie walk radziecko-niemieckich o wieś Jaczno na Białostocczyźnie. Sam duchowny został wówczas ranny. W roku 1946 decyzja św. Soboru Biskupów PAKP został podniesiony do godności protoijereja.
1 kwietnia 1948 r. mianowany został wikariuszem parafii Narodzenia Bogurodzicy w Bielsku Podlaskim. powierzono mu także tymczasowo bycie proboszczem w parafiach w Augustowie i Orli. 1 kwietnia 1948 r. został proboszczem parafii św. Archanioła Michała w Bielsku Podlaskim. 11 października 1952 mianowany został dyrektorem kancelarii metropolity warszawskiego i jednocześnie nauczycielem w Prawosławnym Seminarium Duchownym. 9 grudnia 1952 metropolita warszawski i całej Polski Makary przedstawił soborowi biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego trzy kandydatury duchownych do przyjęcia chirotonii biskupiej i objęcia katedry wrocławskiej i szczecińskiej: ks. Mikołaja Niesłuchowskiego, ks. Jana Lewiarza oraz archimandryty Stefana (Rudyka). Spośród przedstawionych propozycji biskupi wybrali archimandrytę Stefana. W 1953 był jednym z członków delegacji PAKP na uroczystości restytucji Patriarchatu Bułgarskiego.
1 września 1960 r. został mianowany proboszczem parafii św. Aleksandra Newskiego w Łodzi, jednocześnie dziekanem okręgu łódzkiego i sekretarzem kancelarii biskupa łódzkiego. W 1964 r. , będąc proboszczem w Łodzi, otrzymał nominację biskupią. Po złożeniu wieczystych ślubów mniszych w lutym 1965 r., w czasie których przyjął imię zakonne Nikanor, został biskupem pomocniczym diecezji warszawsko-bielskiej z tytułem biskupa lubelskiego. Pozostawał nim od 1965 do 1966. Katedrę białostocko-gdańską objął w 1966 r., gdy dotychczasowy biskup białostocki Stefan został metropolitą warszawskim i całej Polski po śmierci metropolity Tymoteusza.
Decyzją Świętego Soboru Biskupów w 1966 r. powołany ordynariuszem diecezji białostocko-gdańskiej. Ingres na katedrę białostocką odbył się 8 maja 1966 r. W 1978 r. otrzymał godność arcybiskupa, zaś dwa lata później otrzymał prawo noszenia brylantowego krzyża na kłobuku.
Praca Władyki Nikanora w diecezji białostocko-gdańskiej nie była łatwa. W tamtym okresie nie zezwalano na nauczanie dzieci religii w szkołach i parafiach. Wydział do spraw wyznań wyraził zgodę na powołanie jedynego takiego punktu dla dzieci ze szkół podstawowych przy biskupie. Władyka Nikanor zorganizował dla nich lekcje i dwa razy w tygodniu wykładał religię w małej kancelarii parafii Wszystkich Świętych na Wygodzie. Aby bardziej zachęcić dzieci do „życia cerkiewnego” biskup Nikanor, co roku 15 maja, organizował swojego rodzaju „dzień dziecka”. Grono dzieci stopniowo zaczęło się powiększać. Wówczas dziecięce święto przeniesiono na trzeci dzień Paschy. Organizowano specjalną procesję wokół cerkwi, w której dzieci szły z kwiatami, a władyka rozdawał wszystkim paschalne jajka. Wkrótce zaczął też organizować dla dzieci oddzielne Liturgie św. o godzinie ósmej, a ponieważ młodzieży wciąż jeszcze było niewiele, na tych Liturgiach śpiewał chór złożony z matuszek.
W okresie kierowania diecezją przez Władykę Nikanora przeprowadzono kapitalny remont soboru św. Mikołaja – zarówno elewacji zewnętrznej jak i wewnątrz, gdzie całkowicie zbito tynki i położono nowe freski. W parafii przeprowadzono też inne remonty.
Władyka Nikanor czynił również starania o budowę nowej cerkwi w Białymstoku. Po długich zabiegach ze strony hierarchy władze wydzieliły plac pod budowę obok istniejącej cerkiewki św. Marii Magdaleny. Biskup nie wyraził zgody na taką lokalizację, motywując to tym, że wówczas dwie cerkwie stałyby w bardzo bliskiej odległości od siebie.
Władyka Nikanor był zaangażowany w ruch na rzecz pokoju. Często brał udział w konferencjach i spotkaniach pokojowych. Wyjeżdżał na konferencje do Bułgarii, Rumunii i Rosji. Występował tam z obszernymi, głębokimi referatami, prezentującymi prawosławny pogląd na kwestię pokoju na świecie.
18 lipca 1981 r. ze względu na stan zdrowia przeszedł w stan spoczynku. Arcybiskup Nikanor zmarł 19 lutego 1985 r. Pochowany został na cmentarzu prawosławnym parafii Wszystkich Świętych w Białymstoku.
